Έτσι λοιπόν θα αφιερώνω κάθε φορά μία ανάρτηση-κεφάλαιο για αυτή την τέχνη, θίγοντας διάφορα θέματα που έχουν να κάνουν με αυτήν. Πάσης φύσεως θέματα. Μουσικολόγος δεν είμαι, όπως επίσης και ιστορικός της Λυρικής Tέχνης. Θα μιλήσω σαν επίδοξος τραγουδιστής (τρομάρα μου!) και σαν δέκτης των όσων έχουν ηχητικά παραδοθεί από τους παλαιότερους αλλά και χαρίζονται από τους σύγχρονους εργάτες αυτής της τέχνης.Οπότε και ανακολουθίες θα πω και λάθη και αυθαιρεσίες ίσως.
Το κάνω όμως γιατί θέλω να μοιράσω μ'αυτόν τον τρόπο τις σκέψεις μου με όποιους τους ενδιαφέρει το θέμα και θέλουν να σχολιάσουν-όπως θέλουν-τα γραφόμενα.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΤΙ ΚΑΝΕΙ ΤΗΝ ΟΠΕΡΑ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΤΟΣΟ ΜΑΓΕΥΤΙΚΗ Ή ΠΑΛΙ ΤΟΣΟ ΕΞΩΦΡΕΝΙΚΑ ΓΕΛΟΙΑ ΚΑΙ ΑΔΙΑΦΟΡΗ.
Η όπερα ως γνωστόν είναι μία μορφή τέχνης περίπου 400 και ετών και κατασκεύασμα του Δυτικού πολιτισμού. Βέβαια ιδρύθηκε ως προσπάθεια αναβίωσης ή καλύτερα θα μπορούσαμε να πούμε ερευνητικής αποκατάστασης του τρόπου ανεβάσματος της αρχαίας Ελληνικής τραγωδίας. Ήταν η εποχή λατρείας του αρχαίου πνεύματος, ίσως και να έβαλε και το χεράκι του το ότι στη Δύση είχαν καταφύγει οι διανοούμενοι του Βυζαντίου μετά την πτώση του.Και μη θεωρήσουμε το βυζάντιο ως εποχή καλλιτεχνικού σκοταδισμού γιατί δεν είναι έτσι.Απλά η τέχνη τότε είχε άλλο στόχο ίσως, αλλά αυτό δεν είναι κάτι που μπορώ αυτή τη στιγμή να το τεκμηριώσω.
Έτσι λοιπόν γεννήθηκε μία τέχνη που αφενός δεν πήρε τις ρίζες της από την σχέση του ανθρώπου με το Θείο άμεσα, όπως κάθε αρχέγονη τέχνη αλλά φτιάχτηκε θα λέγαμε για να ολοκληρωθεί ή όχι στο μέτρο αυτών που θα την υπηρετούσαν.
Και πήρε αυτή την αλλόκοτη μορφή ενός θεάτρου στη βάση του, που όμως ο λόγος είναι στη μορφή του τραγουδιού και όχι αυτού που λέμε ομιλία.
Και πήρε αυτή την αλλόκοτη μορφή ενός θεάτρου στη βάση του, που όμως ο λόγος είναι στη μορφή του τραγουδιού και όχι αυτού που λέμε ομιλία.
Οπότε πρώτο και κύριο χαρακτηριστικό στοιχείο αυτού του υβριδίου είναι η μορφή του λόγου του.Βέβαια παρόμοιες μορφές συναντάμε και σε άλλους λαούς μόνο που στη δική μας περίπτωση το πράγμα έχει θεατρικές καθαρά διαστάσεις, δηλαδή εκφραστικές και υποκριτικές.
Ο λόγος λοιπόν είναι τραγούδι και το τραγούδι μουσική ,τέχνη και βίωμα. Ο λαός κάθε εποχής που ξέρει και τραγουδά κάθε στιγμή της ζωής του γεννούσε συνεχώς εργάτες του τραγουδιού και καλλιτέχνες που ενέπνεαν τους συνθέτες για νέα έργα ή νέους τρόπους τραγουδιού.
Έτσι λοιπόν το τραγούδι αυτό είναι στη βάση του καθαρά λαϊκό, άσχετα αν ανεπτυσσόταν σε περιβάλλοντα αριστοκρατικά. Και έτσι συνεχίσε να αφορά το λαό και τη ψυχή του γιατί τραγουδούσε την ψυχή του.
Οι συνθέτες κάθε εποχής έδωσαν δείγματα οπερατικής γραφής, κάνοντας την όλο και πιο εκφραστική και πνευματική, με τον τρόπο που μόνο αυτοί ήξεραν να μυρίζονται τη μουσική των ανθρωπίνων παθών και τις νότες της ψυχής που πάλλεται από αυτά.
Δε πιστεύω ότι η όπερα είναι μοναδική για τα λιμπρέττι της.Οι δακρύβρεχτες ιστορίες, οι αυτοκτονίες και οι σκηνές της τρέλας δεν είναι από μόνα τους τίποτα ιδιαίτερο σαν νόημα, ούτε βέβαια ζητάει κανείς να βρει αντάξιο των νοημάτων της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας (αν και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις μεταφορών κλασσικών έργων ή βιβλίων).
Η φυματική Βιολέττα και ο μελλοθάνατος Μάριο σαν περιπτώσεις δεν ξέρω αν αφορούν και κανέναν σήμερα.
Οπότε τί μένει?Να ακούσουμε ένα τέλεια τραγουδισμένο κόντρα Ντο?ένα μοναδικό λεγκάτο?ένα unique ηχόχρωμα?ένα βιωματικό τραγούδι που θα μας κάνει να δακρύσουμε? τα ακριβά σκηνικά?το πόσο μουσικά διευθύνει ο μαέστρος?ή τους κοιλιακούς του Radames?Ναι πιστεύω όλα αυτά και ακόμα περισσότερα.
Μόνο που όπως είπα, η όπερα καταξιώνεται από τους κάθε εποχής εργάτες της, οι οποίοι ανάλογα με το ταλέντο, τη γνώση, τη δύναμη, τη θέληση τους της δίνουν και την ανάλογη κάθε φορά θέση.
Η όπερα είναι η τέχνη των μεγάλων αισθημάτων και αυτά είναι που την κάνουν σαγηνευτική. Είναι που η φωνή-και γιαυτήν θα αφιερώσω ένα από τα επόμενα κεφάλαια- ξεγυμνώνεται και φανερώνει τη αρχέγονη και θεϊκή καταγωγή της. Είναι που έστω και στιγμιαία κολλάει στη ψυχή και γίνεται φορέας της. Είναι που το τραγούδι γίνεται μία πνευματική απόλαυση χωρίς όρια και η μουσική χτυπάει τα κέντρα εκείνα που τα έχουμε κοινά όλοι οι άνθρωποι κάθε φύλου, έθνους και μορφωτικού επιπέδου.
Είναι ο χρόνος αυτός όπου το είναι μας δέχεται ηχητικά κύματα, που ενεργοποιούν κύτταρα και απελευθερώνουν σωματικές μας δυσαρμονίες. Που βγάζουν στην επιφάνεια την από καταβολής αλάνθαστη αίσθηση του ενεργού λόγου της ζωή μας.
Αυτά στις λίγο ή πολύ καλές περιπτώσεις.
Αλλιώς έχουμε τις περιπτώσεις όπου η όπερα καταντά το κυνήγι για σταριλίκι, για επίδειξη (αν και είναι λίγο συμφυές στο χαρακτήρα του τραγουδιστή αυτό- και θα το θίξω σε άλλο κεφάλαιο), τραγούδι για γέλια, παραστάσεις πολλές και μέτριες και σκηνοθεσίες, που αλλού κάτι λένε και αλλού γίνονται αφορμή για ανέκδοτα.
Ζητάμε να γίνει η όπερα σύγχρονη και να αφορά τον σύγχρονο άνθρωπο και καλά κάνουμε.Το θέμα είναι ξέρω τι με αφορά πραγματικά στην όπερα και τι ζητάω από αυτήν?(σαν θεατής)και πως θα αξιοποιήσω την παράδοση που έχω στα χέρια μου?(σαν καλλιτέχνης).
Αλλά αρκετά για σήμερα γιατί έχω και πολλά να πω.Τα υπόλοιπα στο δρόμο.
Και το υπέροχο Meditation από την όπερα, που αυτό τον καιρό ανεβαίνει στο Μέγαρο, Thais του Jules Massenet με την Anne-Sophie Mutter.