Πολλά έγιναν αυτές τις μέρες, πολλά ειπώθηκαν ακόμα και για προδιαγεγραμμένα σχέδια για την πτώση της κυβέρνησης και τα λοιπά και τα λοιπά.
Θα ήθελα να ακούσω έναν ουσιαστικό λόγο από κάποιον άνθρωπο, κάποιον πνευματικό άνθρωπο (ίσως και να μην έχει μείνει κανένας ή και να υπάρχει δεν θα βγαίνει στη τηλεόραση)(ώρες ώρες αναρωτιέμαι τι θα έλεγε ο Χατζιδάκις αν ζούσε). Έναν λόγο που να επικεντρωθεί σε κάποια πράγματα, που θα μας βοηθήσουν να καταλάβουμε καλά τι κάνουμε ως λαός, ποιές είναι οι ευθύνες μας, ποιά είναι η πορεία μας. Για την ανεπάρκεια της παιδείας ως ευκαιρία καλλιέργειας προσώπων, για την ιδιότητα μας ως πολίτες ακόμα και με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου. Υψηλά πράγματα για τη σημερινή εποχή, αλλά υπάρχει κάτι που παραμένει βαθειά μέσα μας και ας μην το παίρνουμε χαμπάρι με το ρυθμό της ζωής που κάνουμε και με τα δάνεια που τρέχουν. Πως η καθημερινότητα μας καθορίζει τον πολιτισμό μας, τη ψυχική μας υγεία, την κοινωνία μας με τους άλλους, τον ερωτισμό μας και αν αυτή οδηγεί σε αδιέξοδα είναι αρκετά τα αντικαταθλιπτικά και οι συνεδρίες στους ψυχολόγους?
Στις 25 και 26 νοεμβρίου το ίδρυμα ΕΛΕΠΑΠ (Ελληνική Εταιρεία Προστασίας και Αποκατάστασης Αναπήρων Παίδων) παρουσίασε τον πρώτο χορευτή της Σκάλας του Μιλάνου Roberto Bolle
μαζί με άλλους οκτώ από τους καλύτερους χορευτές παγκοσμίως.
σ'ένα πρόγραμμα εξαιρετικό και ποικίλο από στυλ μουσικής και χορογραφιών.
Είχα την τύχη αυτές τις δύο μέρες να δουλεύω στο Παλλάς, οπότε δεν έχασα την ευκαιρία να χωθώ σ'ένα χώρο κρυφά πάνω από τον εξώστη, στο πλατώ των φωτιστών και από μια γωνία να ζήσω αυτήν την εμπειρία μιας και εισιτήρια δεν διατίθενταν, παρά μόνο προσκλήσεις για τα μέλη της ΕΛΕΠΑΠ.
Θα μπορούσα να γράψω για το κάθε κομμάτι ξεχωριστά και για τη μαγεία αυτής της βραδυάς αλλά θα αρκεστώ στο "θάνατο του κύκνου"του Saint-Saens, ερμηνευμένο από την Ulyana Lopatkina.
και θα σας δώσω μια ιδέα από ένα βίντεο με την ίδια σ'αυτό το κομμάτι.
Η επέτειος του πολυτεχνείου είναι η τελευταία ιστορικά επετειακή υπενθύμιση του αγώνα του ελληνικού λαού ενάντια σε κατακτητή.Μπορεί βέβαια να κυκλοφορούν φήμες αμφιβολίας για το μέγεθος και τα κίνητρα αυτής της επανάστασης, αλλά ουσιαστικά είναι το 1973 που οι έλληνες για τελευταία φορά καταθέτουν τη ψυχή τους κατά κάθε μορφής άρπαγα της ελευθερίας τους. Απο κει και πέρα έχουμε τα χρόνια της μεταπολίτευσης και ύστερα τα χρόνια της διαφθοράς.Οι έλληνες πια συσπειρώνονται λίγοι-λίγοι με απεργίες και διαδηλώσεις ενάντια στη κυβέρνηση και στις σκοτεινές ανθελληνικές δυνάμεις (πρέπει να βρεθεί ένας εχθρός αλλιώς πόλεμος δεν γίνεται)
ΨΩΜΙ
μόνο που σήμερα μετριέται σε εκατομμύρια ευρώ, που κατατίθεται σε ιδιωτικούς λογαριασμούς.
ΠΑΙΔΕΙΑ
σήμερα η παιδεία ξεφτιλίζεται σε αγχωμένη και καλοπληρωμένη σε ιδιαίτερα μαθήματα εκπαίδευση,που μπλοκάρει μάλλον παρά καλλιεργεί το ψυχισμό των παιδιών.
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
ο δυνάστης δεν είναι ορατός πια και προσωποποιημένος, κυριαρχεί η ελευθερία της δημοκρατίας και ο καθένας νιώθει ελεύθερος μεσ την ανικανότητα του να κατευθύνει το ρου της ιστορίας.
H Aziza Mustafa Zadeh είναι η νέα πριγκίπισσα της Jazz.
Τραγουδίστρια, πιανίστα και συνθέτης από το Αζερμπαϊτζάν κάνει μίξεις ανάμεσα σε jazz και mugam (παραδοσιακό αυτοσχεδιαστικό μουσικό στυλ από το Αζερμπαϊτζάν) καθώς και αυτοσχεδιασμούς πάνω σε κλασσικά κομμάτια και όχι μόνο.
Εδώ με τον Bobby Mc Ferrin σ'ένα αυτοσχεδιασμό πάνω στην Habanera από την Carmen.
και εδώ σ'ένα κονσέρτο της με το "Mon Vagilim Giziyam"
Δεν είναι μόνο η όπερα, που μου γεμίζει τις μπαταρίες με τις εκστασιακές φωνές της αλλά και η πλούσια παραδοσιακή μας μουσική με τις διονυσιακές φωνητικές της καταθέσεις από ανώνυμους και επώνυμους τραγουδιστάδες της. Μία τέτοια φωνή είναι και η Ξανθίππη Καραθανάση. Είχα την τύχη να την ακούσω ζωντανά όταν μέλος εγώ μιας τοπικής χορωδίας της Θεσσαλονίκης τραγούδησε μαζί μας σε μιά συναυλία στο Παλαί ντε Σπορ της πόλης.
Η Ξανθίππη Καραθανάση μεγάλωσε σ' ένα περιβάλλον γεμάτο από ήχους, η μικρότερη και η πιό ζωηρή ανάμεσα στα τέσσερα καλλίφωνα παιδιά του Αποστόλη και της Ελένης Καραθανάση, ενός ζευγαριού που είναι μάλλον οι καλύτεροι τραγουδιστές και γλεντιστές του χωριού τους για πολλά χρόνια. Σε ένα περίγυρο όπου ζυμώνονται η τοπική μακεδoνίτικη - χαλκιδικιώτικη παράδοση της οικογένειας, με την φρεσκάδα και τον πρόσχαρο χαρακτήρα των μικρασιατών προσφύγων, την διάλεκτο και τον τρόπο που τραγουδούσαν. Και τα σημάδια αυτής της επίδρασης έγιναν εμφανή από πολύ νωρίς για την Ξανθίππη. Πρέπει να ήταν φθινόπωρο του 1961, όταν ακούστηκε για πρώτη φορά στον ραδιοφωνικό σταθμό της Θεσσαλονίκης, οπότε τα κολακευτικά σχόλια για τη φωνή της την κάνουν ευρύτερα γνωστή. Σε αυτό το κλίμα η Ξανθίππη, η μικρότερη από την ομάδα του παραδοσιακού τραγουδιού στο σταθμό της Θεσσαλονίκης, έχει μια συχνή ραδιοφωνική παρουσία την περίοδο 1961-1964, όπου διακρίνεται ιδιαίτερα για την ερμηνεία της στα αργά, καθιστικά τραγούδια της Μακεδονίας και κυρίως της Χαλκιδικής, παρ' όλο το νεαρό της ηλικίας της. Τότε κάνει και την πρώτη της δισκογραφική εμφάνιση, με τέσσερα μικρά δισκάκια 45 στροφών. Εν συνεχεία συνεργάζεται για λίγο με το Λύκειο των Ελληνίδων. Το 1970 αποσπά το Α' βραβείο σε φεστιβάλ Δημοτικού τραγουδιού στην Ντιζόν της Γαλλίας, ενώ κατεβαίνει να μείνει μόνιμα στην Αθήνα. Το 1971 παίρνει μέρος μαζί με τον Χρόνη Αηδονίδη σε μιά σειρά συναυλιών του ΕΟΤ με δημοτικά τραγούδια στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού. Είναι η ευκαιρία όπου οι δισκογραφικές εταιρίες ανακαλύπτουν το ταλέντο της Ξανθίππης, την πλησιάζουν και της προτείνουν συνεργασία.
Ντούλα μ' - Παραδοσιακό αργό Χαλκιδικής
(στο πικ-απ δίπλα ο Χρόνης Αηδονίδης σ'ένα ζωναράδικο της Ανατολικής Ρωμυλίας "Από την Προύσσα κίνησα" αφιερωμένο στο Θρακιώτη Κέλσιο)
Στον Κουρέα της Σεβίλλης του Ροσσίνι υπάρχει μία καβατίνα στη δεύτερη πράξη για τον Kόντε Αλμαβίβα η "cessa di piu resistere". Το περίεργο μ'αυτήν την άρια είναι η δυσκολία της. Γεμάτη από φιοριτούρες και κολορατούρες την αποφεύγουν πολλοί τενόροι, γιαυτό και δεν έχει κάποιος πάντοτε την τύχη να την ακούσει ζωντανά σε μία παράσταση του Κουρέα.
Eδώ τραγουδισμένη από ποιόν άλλο? Τον Juan Diego Florez (είναι χαρακτηριστική η εν πολλοίς ομοιότητα του δεύτερου μισού της άριας με εκείνη της Cenerentola του ίδιου συνθέτη-"non piu mesta".Εξάλλου και ο ίδιος είχε πει πως φτάνει να ακούσει κάποιος μία όπερα του και είναι σαν να έχει ακούσει όλες τις άλλες)
Cessa di più resistere, non cimentar mio sdegno. Spezzato e' il gioco indegno di tanta crudeltà. Della beltà dolente, d'un innocente amore l'avaro tuo furore piu' non trionferà. (a Rosina) E tu, infelice vittima d'un reo poter tiranno, sottratta al giogo barbaro, cangia in piacer l'affanno e in sen d'un fido sposo gioisci in libertà. Ah, il più lieto, il più felice e' il mio cor de' cori amanti; non fuggite, o lieti istanti della mia felicità.
( Give up your resistance do no risk my anger. This unworthy and cruel yoke is now broken. Your miserly anger shall no longer triumph over the suffering beauty of an innocent love. (to Rosina) And you, unfortunate victim of a wicked, tyrannical power now freed from brutal oppression, let your sorrow turn to pleasure and rejoice in your freedom on the breast of a devoted husband. Ah, of all loving hearts mine is the happiest and most joyful; Do not pass, bright moments of my happiness!)
Είναι φοβερό τι μπορεί κανείς να ανακαλύψει στο youtube. Ηχητικά και οπτικά ντοκουμέντα καλλιτεχνών του μακρινού παρελθόντος, που δεν θα μπορούσε να φανταστεί κανείς ότι θα είχε αποτυπωθεί με κάποιο τρόπο η τέχνη τους σε μιά μπομπίνα ή κύλινδρο. Έτσι έγινε και με την μυθική Γαλλίδα ηθοποιό Sarah Bernhardt.
Την αποκαλέσαν σαν "τη διασημότερη ηθοποιό της παγκόσμιας ιστορίας" και της έδωσαν το παρατσούκλι "the divine Sarah". Διανοούμενοι και λογοτέχνες της εποχής την αποθέωσαν σαν τον Oscar Wilde και George Bernard Shaw:
Γεννήθηκε στο Παρίσι στις 22 Οκτωβρίου του 1844. Υπάρχουν αμφιλεγόμενα στοιχεία για τη ζωή της, πράγμα το οποίο έτρεφε και η ίδια με υπερβολές ή παραποιήσεις της για την αυτοβιογραφία της. Λέγεται ότι ασκούσε μαζί με την τέχνη της ηθοποιού και αυτή της εταίρας, κάτι το οποίο προκαλούσε σκάνδαλο για την εποχή. Με βοήθεια του Duc de Morny το 1859 άρχισε τις θεατρικές της σπουδές στο Conservatoire de Musique et Dèclamation.
H σκηνική της καριέρα ξεκίνησε όταν ήταν ακόμη σπουδάστρια στη Comédie-Française το 1862 αλλά εκεί δεν είχε επαρκή επιτυχία γιαυτό και το 1865 γύρισε στην ιδιότητα της ως κοκότα. Εκείνη την εποχή απέκτησε και το διάσημο φέρετρο της (ναι φέρετρο!) μέσα στο οποίο συχνά ξάπλωνε σαν σε κρεβάτι, με σκοπό να καταλάβει και να αισθανθεί πολλούς τραγικούς της ρόλους.
Άρχισε τη δεκαετία του 1870 να αποκτά φήμη στα θέατρα όλης της Ευρώπης και έφτασε και ως την Νέα Υόρκη, ακόμα και στη Κούβα. Προγύμναζε πολλές καλλιτέχνιδες στην τέχνη της ηθοποιίας και πρωταρχικά σαν σκηνική ηθοποιός έκανε ηχογραφήσεις διαλόγων από διάφορα έργα με το μέσο εκείνης της εποχής, το κύλινδρο (μιλάμε για τις αρχές του 20ου αιώνα).Μία από τις πρώτες ηχογραφήσεις είναι και η Φαίδρα του Ρακίνα, όπου και ακούμε:
(ηχογράφηση του 1902)
(η Φαίδρα εξαπολύει ένα οργισμένο μονόλογο για τον απαγορευμένο έρωτα της με τον προγονό της τον Ιππόλυτο)
PHEDRE
Oui, Prince, je languis, je brûle pour Thésée.
Je l'aime, non point tel que l'ont vu les enfers,
Volage adorateur de mille objets divers,
Qui va du Dieu des morts déshonorer la couche;
Mais fidèle, mais fier, et même un peu farouche,
Charmant, jeune, traînant tous les coeurs après soi,
Tel qu'on dépeint nos Dieux, ou tel que je vous voi.
Il avait votre port, vos yeux, votre langage,
Cette noble pudeur colorait son visage,
Lorsque de notre Crète il traversa les flots,
Digne sujet des voeux des filles de Minos.
Que faisiez-vous alors ? Pourquoi sans Hyppolyte
Des héros de la Grèce assembla-t-il l'élite ?
Pourquoi, trop jeune encor, ne pûtes-vous alors
Entrer dans le vaisseau qui le mit sur nos bords ?
Par vous aurait péri le monstre de la Crète,
Malgré tous les détours de sa vaste retraite.
Pour en développer l'embarras incertain,
Ma soeur du fil fatal eût armé votre main.
Mais non, dans ce dessein je l'aurais devancée :
L'amour m'en eût d'abord inspiré la pensée.
C'est moi, Prince, c'est moi dont l'utile secours
Vous eût du Labyrinthe enseigné les détours.
Que de soins m'eût coûté cette tête charmante !
Un fil n'eût point assez rassuré votre amante.
Compagne du péril qu'il vous fallait chercher,
Moi-même devant vous j'aurais voulu marcher
Et Phèdre, au Labyrinthe avec vous descendue,
Se serait avec vous retrouvée ou perdue.
Aσχολήθηκε και με άλλες τέχνες όπως ζωγραφική και γλυπτική αλλά και έγινε μοντέλο για τον ζωγράφο Antonio de la Gandara. Επίσης εξέδωσε μιά σειρά από βιβλία και έργα.
(μπρούτζινο γλυπτό της Μπερνάρ με τίτλο "The fool and the death")
Μεγάλη επίδραση η Μπερνάρ άσκησε στην grand opera,μια επίδραση που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Γράφτηκαν για την ίδια έργα στο θέατρο,όπου αργότερα μεταφέρθηκαν στην όπερα ,όπως οι ηρωίδες Tosca και Salome και άλλες.
(η είσοδος της Τόσκας στο γραφείο του Σκάρπια σε σκηνικό ντοκουμέντο του 1905. Μάλιστα η σκηνοθετική οδηγία της απόθεσης των κηροπηγίων εκατέρωθεν του πτώματος του Σκάρπια και του Εσταυρωμένου πάνω του από την Τόσκα μετά τη δολοφονία του από την ίδια, είναι κάτι που καθιέρωσε η ίδια η Μπερνάρ και ακολούθησαν οι μετέπειτα πριμαντόννες. [βλέπε την Κάλλας στο βίντεο της δεύτερης πράξης σε σκηνοθεσία Τζεφιρέλλι]).
Σε μία παράσταση της Τοsca του Victorien Sardou το 1905 στο Rio de Janeiro, η Μπερνάρ τραυμάτισε το δεξί της γόνατο, όταν χρειάστηκε να πηδήξει από ένα ψηλό τοίχο στη τελική σκηνή του έργου. Το τραύμα δεν θεραπεύτηκε καλά και το 1915 αναγκάστηκε να ακρωτηριαστεί όλο το δεξί πόδι λόγω της παρατεταμένης γάγγραινας, πράγμα που την καθήλωσε σε πολυθρόνα για αρκετό καιρό. Ενώ αρνήθηκε 10000$ για να προσφέρει το ακρωτηριασμένο πόδι της για ιατρικό αντικείμενο έρευνας και δε δέχθηκε να βάλει ξύλινο προσθετικό άκρο, συνέχισε την καριέρα της στην Αμερική με επιτυχία και γύρισε στη Γαλλία για να παίξει σε δικά της έργα έως το θάνατο της. Το καταπληκτικό είναι ότι ενώ η φυσική της κατάσταση της επέβαλε την ακινησία πάνω στη σκηνή, η μαγευτική φωνή της, που καθόλου σχεδόν δεν μεταβλήθηκε με την πάροδο του χρόνου, της χάρισε αμέτρητες επιτυχίες.
Πέθανε από uremia στις 26 Μαρτίου 1923 και είναι θαμμένη στο κοιμητήριο του Pére Lachaise στο Παρίσι.
H Mπερνάρ γύρισε και βουβές ταινίες και μάλιστα ως μία από τις πρωτοπόρες ηθοποιούς της εποχής της, όπως είναι και η δίλεπτη "ο θάνατος του Άμλετ" του 1900 με συνοδεία μουσικής και ηχητικών εφέ από Edison cylinder(τώρα χαμένη):
Άλλο ένα ντοκουμέντο από βουβή ταινία είναι και το Queen Elisabeth του 1912, όπου η Ελισάβετ βλέπει έντρομη το πτώμα του αγαπημένου της Δούκα του Έσσεξ και ανακαλύπτει ότι δεν φορά το δαχτυλίδι-σύμβολο της πίστης του προς αυτήν:
H ερωτική ζωή της Μπερνάρ δεν ήταν λιγότερο ταραχώδης απ'ότι σαν αρτίστα. Σύναψε φιλικές σχέσεις με ζωγράφους, λογοτέχνες σαν τον Victor Hugo,ηθοποιούς και απέκτησε ένα γιο, τον Maurice με ένα Βέλγο ευγενή. Είχε μια τόσο παθιασμένη και στενή φιλία με την 14 χρόνια νεότερη της ιμπρεσσιονιστική ζωγράφο Louise Abbema, που λέγεται ότι ήταν εραστές.
Τέλος παντρεύτηκε έναν Έλληνα ηθοποιό τον Αριστείδη Δαμάλα (γνωστό στη Γαλλία ως Jacques Damala) στο Λονδίνο το 1882 αλλά ο γάμος κράτησε ως το θάνατο του Damala το 1889 σε ηλικία 34 χρόνων και γρήγορα κλονίσθηκε λόγω του εθισμού του στη μορφίνη. Τα τελευταία χρόνια του γάμου της λέγεται ότι σύναπτε σχέσεις με τον Πρίγκιπα της Ουαλλίας, τον μετέπειτα Εδουάρδο VII.
(Είναι γνωστό ότι η Μπερνάρ έπαιξε και στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς, μήπως λόγω του γάμου της με τον Damala?Επίσης στο Θεατρικό Μουσείο Αθηνών στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου, υπάρχει ένα λευκό δερμάτινο μακρύ ως τον ώμο γάντι της Μπερνάρ, προσφορά της Κάλλας)
Τέλος κάτι σύγχρονο.Η Fanny Ardant υποδύεται τη Σάρα Μπερνάρ στο θεατρικό έργο "Sarah" στο θέατρο Eduardo II το Σεπτέμβριο του 2002:
Η Medea του Luigi Cherubini είναι η αγαπημένη μου όπερα
με γυναικείο πρωταγωνιστικό ρόλο.
Καταπληκτικό σημείο το πρελούδιο και η είσοδος της Μήδειας με την άρια "Νumi venite a me"
Πως η Callas εναλλάσσει ερμηνευτικά την οργή της κατά την επίκληση των χθόνιων θεοτήτων, με την τρυφερότητα στη σκέψη των παιδιών της και την ταραχή που νιώθει όταν τα βλέπει να φθάνουν, είναι άξιο παρατήρησης.
(η αλλαγή στο χρωματισμό του κειμένου δηλώνει την αλλαγή στις διαθέσεις του ρόλου)
Numi venite a me, inferni Dei!
Voi tutti che aiutaste il mio voler!
La vostra forza ancor m'assista,
Voi l'opra mia compier dovete.
Distenda in ciel la nera morte il velo,
E popol strugga e re in sua rovina orrenda!
O cari figli, strazio mio supremo,
Ch'io sacro qui dell'odio all'altre Dive,
Non debba io mai il sangue vostro espiar!
Si! Vostro padre fu che v'uccise!
Reietto in terra il vil, lo sperda il ciel,
S'appressan, ahimè! Quale tormento!
Il cor di madre batte nel mio petto.
Natura, or tu invano parli a me.
Morir dovran, vita è a lor negata!
Votati son dell'atra Erinni al nume!
Il suo volere sol comanda in me!
και όπερα με ομώνυμο ανδρικό πρωταγωνιστικό ρόλο είναι ο Otello του Verdi.
Η είσοδος του Οθέλλου "Esultate! l'orgoglio musulmano"
Francesco Tamagno
(ο συγκεκριμένος είναι ο πρώτος Οθέλλος και ήταν ένας τραγουδιστής του 19ου αιώνα με τεράστια φωνή. Τον αναφέρει και ο Στανισλάφσκυ στα εγχειρίδια του με θαυμασμό και υπάρχει ένα ανέκδοτο σχετικά μ'αυτόν, όπου λέγεται ότι όταν πήγε να τραγουδήσει το ρόλο αυτό στην Κίνα [ή σε κάποια εκεί χώρα] και έκανε αυτή του την είσοδο,το μέγεθος της φωνής του έκανε τους μη μαθημένους σε αυτό τον όγκο Κινέζους, να τραπούν σε φυγή τρομαγμένοι από τις θέσεις τους. Η ηχογράφηση είναι του 1903 και δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να αποδώσει το μεγαλείο του πράγματος αλλά μια ιδέα μπορούμε να τη πάρουμε)
και από τον Mario del Monaco
Esultate!
L'orgoglio musulmano
sepolto è in mar
nostra è del ciel e gloria!
Dopo l'armi lo vinse
l'uragano
(το κλιπάκι από δίπλα είναι από την εισαγωγή της όπερας Medea του Luigi Cherubini)
ήρθαμε σ'αυτό τον πλανήτη με τη θέληση των γονιών μας, από έρωτα και αγάπη και με αγάπη μεγαλώσαμε
-εντάξει θα μπορούσαμε να είχαμε μεγαλώσει καλύτερα, χωρίς να έχουν γεννηθεί μέσα μας από μηνών μωρά θέματα, που μετά από δεκαετίες θα γίνουν θέματα συζήτησης στο κρεβάτι του ψυχαναλυτή,
αφορμές για αυτογνωσία και άλλοθι για τις ανομίες μας.
ζούμε σ'αυτό τον πλανήτη που ούτε να τον χαρούμε δε μπορούμε καλά καλά γιατί προλάβαμε και τον γαμήσαμε, όπως μας γαμήσαν το μυαλό και τη ψυχή
ο κόσμος αυτός ανάπηρος και ανέραστος έχει θέση μόνο για να τον πουλάμε για να δώσουμε λίγο χαρά στη τσέπη και στα ασυνείδητα και αθεράπευτα όνειρα μας να νιώσουμε μοναδικοί.
είναι κάτι ξένο και έξω από μας και απέναντι μας, ένα δημόσιο κτίριο για να γράψουμε με σπρέϋ το πόνο μας και να μείνει στο χρόνο για να θυμούνται ότι εκτονωθήκαμε.
αφού δε μπορούμε να νιώθουμε μέρος αυτού του θαύματος θα κάνουμε log off στη μαγεία για να μη έχουμε και υποχρέωση απέναντι σ'αυτό.
απλά αφήστε να εξαφανιστούν τα είδη, να μαυρίσει ο ουρανός και να βρωμίσει η θάλασσα. και μοιραία να πούμε πως έφτασε το τέλος του κόσμου όπως γράφει και η Αποκάλυψη, για να μας φύγει και με θεϊκή επιβεβαίωση η ευθύνη για τούτο το κατάντημα
να σώσει ο καθένας τη ψυχούλα του και τη ζωούλα του για να έχει λόγο να περάσει στο παράδεισο, έχοντας αφήσει πίσω του κόλαση στάχτη και αποκαϊδια.
ο θάνατος δεν είναι τέλος της ζωής είναι τέλος της ευθύνης για έναν κόσμο που μόνο λύπες δίνει.
γιατί ο παράδεισος είναι αλλού, η αλήθεια είναι αλλού, δεν είναι εδώ η βασιλεία των ουρανών ποιός είπε ότι είναι μέσα μας? όχι δεν είναι, αλλά ούτε και μέσα στους άλλους
ανάπηροι να δούμε το φως και τον παράδεισο, πού θα τον αναζητήσουμε?
σε κάτι έξω απο δω, σε κάτι μέσα στο μυαλό, σε πέντε θεωρίες, σε πέντε ασφαλιστικές δικλείδες της ανυπόφορης ανάγκης μας από κάπου να πιαστούμε για να σταθούμε στα δυό μας πόδια και να δαμάσουμε το χάος μέσα μας.
ποιός μας είπε ότι τώρα παίζεται το παιχνίδι?ότι τώρα δίνουμε λόγο?ότι τώρα χαιρόμαστε? ότι τώρα είμαστε γιοι του φωτός και της αλήθειας?
μόνο μέσα βαθειά η τουρμπίνα δουλεύει και στέλνει μυνήματα ανυσηχίας. "κάτι δε πάει καλά, δεν είμαι καλά, είμαι άρρωστος, σε ποιον να ρίξω τις ευθύνες?" αν σκέφτομαι και λίγο θα πω ότι δε μου φταιν οι άλλοι αλλά και σε μένα να ρίξω το φταίξιμο θα μεγαλώσει πιο πολύ το χάσμα μέσα μου και είμαι που είμαι διχασμένος , με κάτι τέτοιο θα πάρω πτυχίο σχιζοφρένειας.
εγώ φταίω που χάνεται η ομορφιά αυτού του κόσμου? εγώ φταίω που όλο και περισσότερο δεν μπορώ να διακρίνω τη χάρη της ύπαρξης μου και του συνανθρώπου μου? που συνηθίζω και μ'αρέσει η προβολή της νεύρωσης και της αρρώστειας? και το κάνω τέχνη, φιλοσοφία και θρησκεία? και μόνο έτσι νιώθω ότι υπάρχω, ότι κάτι είμαι?
μπορεί το κενό να με γεμίσει?και όμως δίνω τόπο στο κενό να με γεμίζει γιατί αμέλησα να ρίξω λάδι στο καντήλι και σβύνει η φωτιά και σβύνει και ο κόσμος γιατί υποφέρει και αυτός
και η καρέτα-καρέτα και η μονάχους-μονάχους και ανάθεμα αν έχουμε δει ποτέ απο κοντά μονάχους-μονάχους για να μας νοιάξει κιόλας αν χαθούν.
και ξεχνάμε ξεχνάμε ξεχνάμε συνεχώς και το Χριστό να βλέπαμε να περπατούσε μπροστά μας πάνω στη θάλασσα, θα το θυμόμασταν για πέντε μέρες και θα κλαίγαμε από συγκίνηση και δέος
αλλά μετά θα γυρνούσαμε στα δικά μας, στους φόβους και στις αμφιβολίες για το μεγαλείο αυτού του κόσμου, για το δικό μας προορισμό.
Ρωμαίος πανάρχαιος αγροτικός, ευεργετικός και γονιμικός Θεός, εγγονός του Σατούρνου, κύριος της Προφητικής τέχνης, εξουσιαστής των αγρών και των ζώων, δάσκαλος της αυλητικής τέχνης και προστάτης της νομοθεσίας. Κάποιες φορές, ο Φαύνος νοείται όχι ως μία μόνον θεότητα, αλλά ως πολυπληθής ομάδα αγροτοποιμενικών ευεργετικών θεοτήτων με τα ίδια πιο πάνω (οι λεγόμενοι Φαύνοι, Fauni).
Το όνομά του υποδηλώνει ευμένεια (από το«qui favet», «αυτός που ευνοεί»). Μετά την επαφή με τους Έλληνες, ταυτίσθηκε σε πολλές περιπτώσεις με τον Θεό Πάνα των τελευταίων. Προς τιμήν του, καθώς και προς τιμήν των Θεών Φέμπρουου και Λουπέρκου, οι Ρωμαίοι τελούσαν στις 15 Φεβρουαρίου τα λεγόμενα Λουπερκάλια (Lupercalia).
Σας παραθέτω ένα κείμενο, που μου 'στειλε σήμερα ένας πολύ καλός μου φίλος, που του στειλε ένας άλλος φίλος του και θέλησα να το μοιραστώ μαζί σας:
Οι Κινέζοι λένε πως πραγματική φιλία υπάρχει κάθε χίλια χρόνια.
(Ενας πολύ καλός μας φίλος, απόδημος, μας έστειλε ηλεκτρονικά τι λέγεται στις Βρυξέλλες για τους Ελληνες φίλους και επειδή μας άρεσε πολύ, θέλαμε σήμερα να το μοιραστούμε μαζί σας:)
Οι φίλοι: Θα σου πούνε «γεια» Οι Ελληνες φίλοι: Θα σου κάνουν μια μεγάλη αγκαλιά και ένα δυνατό φιλί.
Οι φίλοι: Αποκαλούν τους γονείς σου «κύριε» και «κυρία». Οι Ελληνες φίλοι: Αποκαλούν τους γονείς σου «θείε» και «θεία»!
Οι φίλοι: Δεν σ' έχουν δει ποτέ να κλαις. Οι Ελληνες φίλοι: Κλαίνε μαζί σου.
Οι φίλοι: Τρώνε στο τραπέζι σου και φεύγουν Οι Ελληνες φίλοι: Ξοδεύουν ώρες τρώγοντας, μιλώντας, γελώντας και απλά κάνοντας παρέα.
Οι φίλοι: Δανείζονται δικά σου πράγματα για λίγες μέρες και σου τα επιστρέφουν. Οι Ελληνες φίλοι: Κρατούν τα δανεικά πράγματα μέχρι να ξεχάσεις ότι είναι δικά σου!
Οι φίλοι: Γνωρίζουν αρκετά πράγματα για σένα. Οι Ελληνες φίλοι: Μπορούν να γράψουν βιβλίο για σένα με πολλές λεπτομέρειες.
Οι φίλοι: Σε παρατάνε, αν αυτό κάνει και ο πολύς κόσμος. Οι Ελληνες φίλοι: Εχουν χεσμένο τον κόσμο και είναι μαζί σου.
Οι φίλοι: Χτυπούν την πόρτα σου ή παίρνουν τηλέφωνο όταν θέλουν να σ' επισκεφτούν. Οι Ελληνες φίλοι: Μπαίνουν μέσα και φωνάζουν «Ηρθα!»
Οι φίλοι: Είναι για λίγο... Οι Ελληνες φίλοι: Είναι για μια ζωή!
Οι φίλοι: Θα αγνοήσουν αυτό το κείμενο. Οι Ελληνες φίλοι: Θα το προωθήσουν στους φίλους τους. (στάνταρ!!!!)
Αν θέλεις ένα φίλο, εξημέρωσε με! - Τι πρέπει να κάνω; είπε ο μικρός πρίγκιπας. - Πρέπει να είσαι πολύ υπομονετικός, απάντησε η αλεπού. Στην αρχή θα πρέπει να καθίσεις κάπως μακριά από μένα, όπως κάνω τώρα εγώ, πάνω στο χορτάρι. Θα σε κοιτάζω με την άκρη του ματιού μου και συ δεν θα λες τίποτε. Η κουβέντα γίνεται αιτία να δημιουργηθούν παρεξηγήσεις. Όμως, κάθε μέρα, θα μπορείς να 'ρχεσαι και να κάθεσαι κάπως πιο κοντά σε μένα ... Την άλλη μέρα, ο μικρός πρίγκιπας ξαναγύρισε. - Θα 'ταν καλύτερα να 'ρχεσαι την ίδια ώρα, είπε η αλεπού. Αν, για παράδειγμα, πρόκειται να έρθεις στις τέσσερις το απόγευμα, από τις τρεις κιόλας εγώ θ' αρχίσω να 'μαι ευτυχισμένη. Όσο θα προχωρεί η ώρα, τόσο περισσότερο ευτυχισμένη θα νιώθω. Στις τέσσερις κιόλας θ' αρχίσω να εκνευρίζομαι και ν' ανησυχώ. Θα 'χω ανακαλύψει το τίμημα της ευτυχίας! Μα όταν εσύ θα 'ρχεσαι μια οποιαδήποτε ώρα, δεν ξέρω ποια, ποτέ δεν θα ξέρω πότε θ' αρχίσω να καρδιοχτυπώ... Χρειάζονται ορισμένα τυπικά.
- Τι είναι ένα τυπικό; ρώτησε ο μικρός πρίγκιπας. - Είναι κι αυτό κάτι ξεχασμένο από πολύν καιρό, είπε η αλεπού. Κάτι που κάνει κάποια μέρα να 'ναι διαφορετική από τις άλλες μέρες, μια ώρα διαφορετική από τις άλλες ώρες. Για παράδειγμα, υπάρχει μια τυπικότητα στους κυνηγούς. Την Πέμπτη χορεύουν με τις κοπέλες του χωριού. Τότε, η Πέμπτη είναι μια μέρα υπέροχη! Κατηφορίζω για περίπατο μέχρι τ' αμπέλι. Αν οι κυνηγοί χόρευαν κάθε φορά που θα τους ερχόταν το κέφι, οι μέρες θα 'μοιαζαν όλες ίδιες, με αποτέλεσμα να μην έχω εγώ ποτέ διακοπές. Έτσι ο μικρός πρίγκιπας εξημέρωσε την αλεπού. Κι όταν πλησίαζε να 'ρθει η ώρα του αποχωρισμού: - Αχ! είπε η αλεπού ... Θ' αρχίσω τα κλάματα. - Δικό σου είναι το λάθος, είπε ο μικρός πρίγκιπας. - Ναι, σωστά, είπε η αλεπού. - Μα συ θα βάλλεις τα κλάματα, είπε ο μικρός πρίγκιπας. - Και βέβαια, είπε η αλεπού. - Τότε, από αυτό, δεν κερδίζεις τίποτε! - Κάτι κερδίζω, είπε η αλεπού είναι το χρώμα του σταριού. Ύστερα πρόσθεσε: -Πήγαινε πάλι να δεις τα τριαντάφυλλα, θα καταλάβεις πως το δικό σου είναι μοναδικό στον κόσμο. - Θα ξανάρθεις να με αποχαιρετήσεις κι εγώ θα σου κάνω δώρο ένα μυστικό. Ο μικρός πρίγκιπας έφυγε για να πάει να ξαναδεί τα τριαντάφυλλα: - Δεν είναι ολότελα όμοια με το δικό μου, ακόμη δεν είσαστε, τους είπε. Κανείς δεν σας έχει εξημερώσει και σεις δεν έχετε εξημερώσει κανένα. Είσαστε όπως ήταν η αλεπού μου. Κι εκείνη δεν ήταν παρά όμοια με εκατό χιλιάδες άλλες. Όμως εγώ την έχω κάνει φίλη μου κι είναι τώρα μοναδική στον κόσμο. Και τα τριαντάφυλλα έδειξαν να τα 'χουν πειράξει πολύ τα λόγια του μικρού πρίγκιπα. - Είσαστε όμορφα, μα είσαστε άδεια, πρόσθεσε. Κανείς δεν θα μπορούσε να πεθάνει για σας. Σίγουρα, κάποιος τυχαίος περαστικός, βλέποντας το δικό μου λουλούδι θα νόμιζε πως σας μοιάζει. Μα, από μόνο του αυτό, είναι πιο σημαντικό από όλα εσάς, γιατί εγώ το ποτίζω, το προφυλάσσω κάτω από ένα γυάλινο δοχείο. Γιατί είναι αυτό που εγώ προφύλαξα με το παραβάν. Γιατί αυτό είναι που του σκότωσα τις κάμπιες (εκτός από δυο ή τρεις που τις άφησα για να γίνουν πεταλούδες). Γιατί αυτό είναι εκείνο που το άκουσα να παραπονιέται ή να περηφανεύεται ή, μάλιστα, μερικές φορές να σωπαίνει. Γιατί είναι το τριαντάφυλλό μου. Και γύρισε προς την αλεπού. - Γεια σου, είπε ... - Γεια σου, είπε η αλεπού. Να το μυστικό μου. Είναι πολύ απλό: δεν βλέπει κανείς πολύ καλά παρά μονάχα με την καρδιά. Ότι είναι σημαντικό, δεν το βλέπουν τα μάτια. - Ότι είναι σημαντικό δεν το βλέπουν τα μάτια, επανέλαβε ο μικρός πρίγκιπας, για να το θυμάται. - Είναι ο χρόνος που έχεις χάσει για το τριαντάφυλλό σου και που το κάνει τόσο σημαντικό. - Είναι ο χρόνος που έχω χάσει για το τριαντάφυλλό μου ... έκανε ο μικρός πρίγκιπας, για να το θυμάται. - Οι άνθρωποι έχουν ξεχάσει αυτή την αλήθεια, είπε η αλεπού. Όμως εσύ δεν πρέπει να την ξεχάσεις. Να γίνεις υπεύθυνος για πάντα εκείνου που έχεις εξημερώσει. Είσαι υπεύθυνος για το τριαντάφυλλό σου ... - Είμαι υπεύθυνος για το τριαντάφυλλό μου... επανέλαβε ο μικρός πρίγκιπας, για να μην το ξεχάσει.
(Από τον "μικρό πρίγκιπα" του Antoine de Saint Exupéry)
το πέρασμα από την νιότη στη φθορά? η ώρα που περνάει? η αίσθηση μας για τα πράγματα που αλλάζουν? η αίσθηση μας για μας που αλλάζουμε? το αμείλικτο χρονόμετρο που το φορτωθήκαμε θέλουμε δε θέλουμε? το παρελθόν που όλο φορτώνεται στην πλάτη μας? το παρόν που δε προλαβαίνει να γίνεται? το μέλλον που θρονιάστηκε στη φαντασία μας?
τι είναι ο χρόνος?
ό,τι φάμε, ό,τι πιούμε και ό,τι ...(είναι ποιοτικό μπλόγκ αυτό δεν θα τα γράψω όλα) τι είναι ο χρόνος?
αγώνας ποδοσφαιρικός σε δύο ημίχρονα με ή χωρίς παράταση? θεατρικό έργο για ένα ρόλο ίσως και δύο χωρίς καθόλου πρόβες?
τι είναι ο χρόνος?
ευκαιρία για πορεία προς το φως? καιρός για ξεκαθάρισμα? καιρός για ανανέωση της ματιάς μας? καιρός για αγάπη,που όλο μεγαλώνει? καιρός να νιώσουμε άνθρωποι?
ένα είναι το σίγουρο, θέλει να τον καβαλήσεις και να τον πας εκεί που θες εσύ, όσο μπορείς.
Στις 10 του μηνός ανεβαίνει πάλι η περσινή παραγωγή των boheme σε σκηνοθεσία
Graham Vick.
(αποσπάσματα από τη lucia di lammermoor σε σκηνοθεσία Graham Vick στο San Francisco με την Natalie Dessay)
Aυτή τη φορά στη δεύτερη διανομή ένας τενόρος ο βραζιλιάνος Atalla Ayan(συριακής καταγωγής εξου και το Atalla), τον οποίο θεωρώ αξιόλογο και είναι ακόμη πολύ νέος.
(εδώ στο no puede ser)
(και εδώ ένα από τα αγαπημένα μου σημεία της όπερας με τη Maria Callas και τον Giuseppe di Stefano)
Είναι πολύ ενδιαφέρουσα η έκθεση, που γίνεται αυτές τις μέρες στο μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς για τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Καρόλου Κουν.
Η έκθεση διοργανώνεται με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από τη γέννηση του Καρόλου Κουν και έχει στόχο να παρουσιάσει τη δημιουργική του πορεία, τις αισθητικές του επιλογές, αλλά και τις επιρροές που δέχτηκε από άλλους Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες. Περιλαμβάνει κοστούμια και σκηνικά αντικείμενα, μακέτες σκηνικών και κοστουμιών των σπουδαιοτέρων Ελλήνων σκηνογράφων και ενδυματολόγων που εργάστηκαν για το Θέατρο Τέχνης, καθώς και πλούσιο φωτογραφικό υλικό.Μέσα από το σύνολο των εκθεμάτων καταγράφεται το έργο του μεγάλου Έλληνα σκηνοθέτη, από τις πρώτες παραστάσεις του Θεάτρου Τέχνης στο θέατρο Αλίκης, το 1942, έως την τελευταία του στο υπόγειο του Ορφέα, το 1987. Παράλληλα, δίνεται η ευκαιρία να αναδειχθεί το μέγεθος της προσφοράς του μέσω του εύρους των συνεργασιών του Θεάτρου Τέχνης με το σύνολο σχεδόν του μεταπολεμικού ελληνικού θεάτρου.
(Στο πλαίσιο της έκθεσης αυτής τη Δευτέρα 29/09 τις 20:30 στο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη ο Φίλιππος Τσαλαχούρης και μιά ομάδα νέων ηθοποιών αποφοίτων της δραματικής σχολής του Θεάτρου Τέχνης παρουσιάζουν χορικά και τραγούδια από τους Βατράχους του Αριστοφάνη, παράσταση που σκηνοθέτησε ο Κάρολος Κουν σε μουσική Γιάννη Χρήστου το 1966).
Μία έκθεση που θα πρότεινα είναι και αυτή για τον Toulouse-Lautrec στο μουσείο Ηρακλειδών στην Ηρακλειδών(κάθετη στη Αποστόλου Παύλου, στο δρομάκι με τις καφετέριες). Αφορμή να τη δώ ήταν το σημερινό βράδυ με πιάνο και φωνή σ'αυτό το χώρο με μουσική του Eric Satie.
Με αφορμή την αυξημένη ζήτηση που έχει σημειωθεί από πλευράς επισκεπτών, καθώς και την απόκτηση 17 σημαντικών νέων έργων, το Μουσείο Ηρακλειδών αποφάσισε να παρατείνει την έκθεση "Ο TOULOUSE-LAUTREC ΚΑΙ Η BELLE EPOQUE ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ" από 6 Μαϊου έως 5 Οκτωβρίου 2008 Με επίκεντρο μια σπάνια ενότητα περίπου 100 πρωτότυπων έργων του Henri de Toulouse-Lautrec επί χάρτου, οι διοργανωτές της έκθεσης αποπειρώνται την τοποθέτηση των έργων αυτών στο ιστορικό, το κοινωνικό-καλλιτεχνικό αλλά και το αισθητικό πλαίσιο της εποχής τους (περ. 1880-αρχές 20ου αιώνα). Ταυτόχρονα, επιχειρείται μια συνοπτική προσέγγιση στις κρατούσες ιστορικές και καλλιτεχνικές συνθήκες της αστικής Αθήνας της ίδιας εποχής, με στόχο να καταδειχτούν οι επιδράσεις της Γαλλικής Belle Epoque στον αθηναϊκό κοινωνικό και καλλιτεχνικό βίο και να εντοπιστούν κάποιες εμφανείς αντιστοιχίες. Στα νέα εκθέματα του Μουσείου, μεταξύ άλλων, συμπεριλαμβάνονται οι αφίσες
που χαρακτηρίζονται όχι μόνο για την σπανιότητά τους, αλλά και για τη ζωντάνια και τη φωτεινότητα των χρωμάτων τους.
Τα πρωτότυπα έργα του Lautrec που παρουσιάζονται στην έκθεση (διαφημιστικές αφίσες, χαρακτικά και σχέδια) αντλούν τη θεματολογία τους από την Παρισινή καθημερινότητα και ψυχαγωγία. Διαφημίσεις νυχτερινών κέντρων ή εντύπων, που αποτελούν ορισμένες από τις γνωστότερες συνθέσεις του μεγάλου Γάλλου καλλιτέχνη, συνυπάρχουν με πορτρέτα γνωστών ηθοποιών και τραγουδιστών της εποχής του, καθώς και σκίτσα και καρικατούρες. Τα έργα του Lautrec πλαισιώνονται από επιλεγμένα γαλλικά λογοτεχνικά χωρία, φωτογραφίες και άλλα πραγματολογικά στοιχεία που επιχειρούν να βοηθήσουν το θεατή να κατανοήσει με καλύτερο τρόπο την ατμόσφαιρα της εποχής.
Γειά σας και καλό φθινόπωρο τώρα πια. Άρχισαν οι βροχές και τα κρύα,άρχισαν και τα σχολεία. Βέβαια πάνε χρόνια από τότε που πήγαινα σχολείο αλλά κάποια πράγματα δεν τα ξεχνάς ποτέ, ειδικά αν βρεθείς μαζί με παλιούς συμμαθητές. Καζούρες σε καθηγητές, κοπάνες, τα πρώτα καρδιοχτύπια, εξετάσεις, μουσική και βόλτες στα κλαμπ της περιοχής. Έτσι λοιπόν σκέφτηκα να γράψω τρεις ζαβολιές από τα μαθητικά μου χρόνια και καλώ σ'αυτό το παιχνίδι τον,Celsius, τον Mahler, το Profylaktikoκαι τις Skyles tis lyssas και όποιος άλλος θέλει. Απλά καλώ να θυμηθείτε τρεις σκανδαλιές από τα μαθητικά χρόνια, ό,τι και να'ναι, που θα τις θυμάστε για πολλά χρόνια ακόμα.
Αν και ήμουν ήσυχο παιδάκι σαν μαθητούδι και λιγάκι στον κόσμο μου θυμάμαι α)τις κοπάνες στη δευτέρα και τρίτη λυκείου, τις πρώτες ώρες, όπου πηγαίναμε στον Υδροχόο, μιά παραλιακή καφετέρια, γύρω στα 500 μέτρα από το λύκειο. Ήταν από τις πιό ωραίες στιγμές, που μαζευόμασταν η παρέα και χαζολογούσαμε (με τη τσίμπλα στο μάτι, γιατί από τότε δεν άντεχα το πρωϊνό ξύπνημα). β) στο γυμνάσιο είχαμε μια σόμπα πετρελαίου(η παιδεία από τότε είχε αποροφήσει όλα τα κονδύλια του κράτους)όπου εγώ και ο κολλητός μου, που καθόμασταν μπροστά απ'αυτήν αφήναμε με τρόπο πάνω της σε κρυφά σημεία, κατά τη διάρκεια του μαθήματος, τσίχλες ,γομολάστιχες, με αποτέλεσμα να βγαίνει μία μπόχα, που μόνο μάθημα δεν μπορούσες να κάνεις. γ)σαν καλό παιδί και γω έκανα σκονάκια και θυμάμαι σ'ένα μάθημα ,όπου είχαμε καταλάβει πως θα έμπαινε πρόχειρο διαγώνισμα είχαμε τα σκονάκια κάτω από το θρανίο. Είχε χωρίσει όμως ο καθηγητής τις σειρές σε Α, Β με αποτέλεσμα να μπερδέψουμε τα σκονάκια εγώ και ο κολλητός μου και τα βούρλα αντί να αντιγράψουμε σε μικρά χαρτάκια, είχαμε απλά σκίσει τις σελίδες του βιβλίου. Τα χαρτιά μπερδεύτηκαν,έπεσαν κάτω, τα είδε ο καθηγητής και η συνέχεια γνωστή.
Τριανταένα χρόνια πέρασαν από το θάνατο της Κάλλας και αυτή η μέρα πάει να γίνει επέτειος μνήμης για πολλούς τραγουδιστές,οπερόφιλους, μελομανείς αλλά και θαυμαστές ή λάτρεις της τέχνης (ή και της ζωής) της Κάλλας. Συνήθως άγιος είναι αυτός που όχι αναγκαστικά κάνει θαύματα εν ζωή ή μετά θάνατον, αλλά κυρίως αυτός, που στη συνείδηση του λαού είναι φορέας μιας αλήθειας αυτού αλλά και πάνω και πέραν αυτού του κόσμου. Η Κάλλας παίρνει θέση σε όλων και περισσότερων τη συνείδηση μέρα με τη μέρα σαν το φορέα μιας αλήθειας, που μόνο η τέχνη, η μουσική και η φωνή,μπορεί και πραγματώνει τόσο καλά. Δεν θα μιλήσω για είδωλο, η θεά, η diva,η αυθεντία και ούτε βέβαια αυθαίρετα θα την αποκαλέσω αγία. Αυτό που θα ήθελα να πω είναι πως κάποιοι άνθρωποι (ας περιοριστώ εδώ σ'αυτού του είδους τους καλλιτέχνες),με το έργο τους μας υπενθυμίζουν αυτό που είμαστε πραγματικά.Μας υπενθυμίζουν πως είμαστε πλάσματα γήϊνα με αισθήματα και πάθη και πως το θέατρο γιαυτό ήρθε στη ζωή των ανθρώπων, ακριβώς για να μεταμορφώσει αυτά τα πάθη σε δύναμη, σε ομορφιά, σε αλήθεια. Μας μεταδίδουν με ηχητικά κυρίως κύματα, ένα σώμα που πάλλεται από συγκίνηση και είναι ελεύθερο να εκφράζει όλα τα αισθήματα, με τέτοιο τρόπο,που στους ακροατές,θεατές-δέκτες προκαλεί το κλικ και κάτι γίνεται. Με όχημα τη φωνή, αναφαίρετο προσόν κάθε ανθρώπου, για να εξ-αγγέλει την μετοχή του στην αλήθεια της ζωής. Με το τραγούδι, λειτουργία ανθρώπινη και θεϊκή,που χρωματίζει το χρόνο και τα βάσανα του ανθρώπου. Όταν ακούω το κοινό στις ηχογραφήσεις να ουρλιάζει, να χειροκροτεί με χέρια και με πόδια και να φωνάζει: "divina" "maria" είναι σαν να λέει: "Μαρία, πες εσύ αυτά που δεν μπορώ να πω εγώ, ζήσε το όνειρο, που δεν ζω εγώ, νιώσε αυτά που δεν μπορώ να νιώσω εγώ, είσαι αυτό που δεν είμαι ακόμα εγώ"(και δεν εννοώ βέβαια μια πριμαντόννα της όπερας!) Ο καλλιτέχνης διδάσκει ήθος και γούστο. Και πιστεύω πως δε χρειάζεται να έχει κανείς καλλιέργεια πανεπιστημιακή ή από την οικογένεια του, για να συλλάβει την αλήθεια του λόγου όταν τραγουδιέται σωστά. Απλά μαθαίνει να ακούει έναν άλλον ήχο και να μαθαίνει σε ένα άλλο γούστο,πράγμα που γίνεται πολλές φορές κατάρα γιατί επέρχεται μοιραία και η σύγκριση.
Μια άρια που θεωρώ ως θέατρο της φωνής είναι και η επόμενη. Από τον Werther του Massenet.
Τις προάλλες έπεσε στα χέρια μου ένα ηχητικό ντοκουμέντο από μία συνέντευξη του Μάνου Χατζιδάκι στο Τρίτο Πρόγραμμα. Είναι ενδιαφέρον να ακούσει κανείς τις απόψεις του για την τέχνη και ιδιαιτέρως τη μουσική και για το πρόσωπο του καλλιτέχνη και το ρόλο του στην κοινωνία.
